Oznaczenia łożysk tocznych

Łożysko posiada oznaczenie na które składają się trzy grupy znaków. Na samym jego początku, jeszcze przed numerem podstawowym znajdują się prefiksy, inaczej zwane przedrostkami. Następnie w oznaczeniu umieszczone są cyfry tworzące numer podstawowy. Trzecią, czyli ostatnią grupę znaków stanowią sufiksy, czyli przyrostki.

Prefiksy

Symbole znajdujące się przed numerem podstawowym nie są stosowane na szeroką skalę. Najczęściej wskazują na indywidualne elementy konkretnych modeli, stosowane są również do oznaczania łożysk miniaturowych.

Literka F opisuje łożysko posiadające pierścień zewnętrzny z kołnierzem.. Natomiast łożyska nierdzewne mają na samym początku oznaczenia symbol SS lub S. Przykładowo łożysko SS F 608 ZZ MGK jest wykonane ze stali nierdzewnej, natomiast na jego pierścieniu zewnętrznym umieszczony jest kołnierz.

Seria produktów - rodzaj i rozmiar łożyska

Pierwszy symbol numeru podstawowego wskazuje na rodzaj łożyska.

• 0- dwurzędowe łożysko skośne,
• 1 - dwurzędowe łożysko kulkowe wahliwe,
• 2 - łożysko baryłkowe (poprzeczne i wdłużne),
• 3 - jednorzędowe łożysko stożkowe,
• 4 - dwurzędowe łożysko kulkowe zwykłe głębokorowkowe,
• 5 - łożyska wzdłużne w wersji kulkowej,
• 6 - jednorzędowe łożysko kulkowe zwykłe,
• 7 - jednorzędowe łożysko kulkowe skośne,
• 8 - wzdłużne łożyska walcowe,
• C - łożysko igiełkowe CARB,
• N - łożysko walcowe,
• QJ - łożysko kulkowe skośne 4-punktowe, z dzielonym pierścieniem wewnętrznym.

Druga część numeru podstawowego to grupa znaków składająca się przeważnie z dwóch cyfr. Odnosi się bezpośrednio do rozmiaru łożyska. Jeśli chodzi o łożyska poprzeczne to pierwsza z nich opisuje szerokość. Natomiast w przypadku komponentu wzdłużnego świadczy o wysokości łożyska osiowego.

Druga cyfra za każdym razem odnosi się do średnicy zewnętrznej produktu. Im wyższa wartość tych cyfr tym szersze są pierścienie wewnętrzne oraz pierścienie zewnętrzne łożyska.

• Wartość parametru szerokość w przypadku łożysk poprzecznych (od najniższej do najwyższej): 8, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
• Wartość parametru wysokość w przypadku łożysk osiowych (od najniższej do najwyższej): 7, 9, 1, 2
• Wartość parametru średnica zewnętrzna (od najniższej do najwyższej): 7, 8, 9, 0, 1, 2, 3, 4, 5.

Oznaczenie średnicy otworu

Średnica wewnętrzna łożyska to średnica otworu w pierścieniu wewnętrznym. Podstawowa zasada oznaczania łożysk mówi o tym, że dwie cyfry znajdujące się w tym miejscu należy pomnożyć przez pięć. Ma ona zastosowanie w przypadku łożysk posiadających otwór między 20 a 500 milimetrów. Dlatego łożysko z symbolem 6205 posiada otwór o średnicy 25 mm.

Łożyska o średnicy otworu mniejszej niż 10 mm oraz większej niż 500 mm mają podaną średnicę otworu bezpośrednio w oznaczeniu. Dlatego łożysko 230/750 K-MB-T52BW-C3 FAG ma otwór o średnicy 750 mm. W takim razie pozostają Nam łożyska toczne, których wielkość otworu to przynajmniej 10 a mniej niż 20 (liczone w milimetrach). W tym przypadku pomocna będzie poniższa tabelka:

• 00 - średnica wewnętrzna otworu to 10 mm
• 01 - średnica wewnętrzna otworu to 12 mm
• 02 - średnica wewnętrzna otworu to 15 mm
• 03 - średnica wewnętrzna otworu to 17 mm.

Sufiksy

To grupa znaków znajdująca się za numerem podstawowym. Większość łożysk posiada w tym miejscu różnego rodzaju dodatkowe symbole, które świadczą o konkretnych właściwościach łożyska. Litery oraz cyfry znajdujące się w tym miejscu mogą wskazywać na materiały użyte do wykonania łożyska, rodzaj uszczelnień, koszyk, rowek osadczy, klasę dokładności lub luz wewnętrzny.

Ostatni człon sufiksów najczęściej informuje nas o precyzji wykonania łożyska. Na to oznaczenie składa się litera P oraz cyfra informująca o precyzji. Zgodnie z klasyfikacją ISO 492 wyróżniamy następujące klasy dokładności wykonania łożysk.

• P0 - klasa normalna, najczęściej pomijana w nazwie łożyska,
• P6 - klasa 6, dokładna,
• P5 - klasa 5, bardzo dokładna,
• P4 - klasa 4, precyzyjna
• P2 - klasa 2, bardzo precyzyjna.

Na rynku spotykane są również oznaczenia P3 oraz P4s. Dokładność wymiarowa tych łożysk odpowiada klasie dokładności P4, Z kolei dokładność obrotu takiego łożyska odpowiada klasie dokładności P2.

Kształt zewnętrzny łożyska

Niektóre łożyska toczne posiadają otwór stożkowy. Proces ich montażu na wał napędowy odbywa się za pomocą tulei. Takie produkty oznacza się najczęściej literką K znajdująca się tuż za numerem podstawowym. Brak informacji w tym miejscu oznacza, że łożysko posiada owalny otwór, który ma taką samą średnicę z obu stron łożyska.

Kształtu zewnętrznego dotyczą również symbole określający rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym, który w niektórych wersjach może posiadać sprężynujący pierścień osadczy.

• N - rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym
• NR - rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym oraz sprężynujący.

Kąt działania łożyska

Łożyska kulkowe skośne oraz łożyska stożkowe zawierają w swoim oznaczeniu informacje o kącie działania. Bieżnie znajdujące się na pierścieniu wewnętrznym oraz pierścieniu zewnętrznym tych łożysk są przemieszczone względem siebie w kierunku osi łożyska.

Większe przemieszczenie oznacza wyższą zdolność do przenoszenia obciążeń osiowych. Kąt działania określają następujące symbole:

• C (FAG, NSK) - kąt działania 15° (skośne, kulkowe, precyzyjne)
• E (FAG), A5 (NSK) - kąt działania 25° (skośne, kulkowe, precyzyjne)
• B - kąt działania 40° (skośne, kulkowe, jednorzędowe)
• B - kąt działania 25° i 32° bez kanałków do wkładania kulek (skośne, kulkowe, dwurzędowe).

Oznaczenia koszyka

Koszyk pełni bardzo ważną funkcję podczas pracy łożyska - oddziela od siebie elementy toczne. Dzięki temu nie ocierają się one o siebie w trakcie pracy. Następujące symbole odpowiadają za oznaczenia koszyka:

• J lub W - koszyk tłoczony z blachy stalowej (często nie podaje się tego oznaczenia)
• Y - koszyk tłoczony z blachy mosiężnej
• M, MP, MPA, MA, MB, CAM - koszyk mosiężny, obrabiany maszynowo
• TNG - koszyk z poliamidu (np. wzmocniony włóknem szklanym)
• V - oznacza łożysko z pełną liczbą elementów tocznych (bez koszyka)

Dodatkowe oznaczenie stosowane jest do określenia sposobu prowadzenia koszyka. Standardowo jest on prowadzony na częściach tocznych. Może być również prowadzony na pierścieniu zewnętrznym lub prowadzony na pierścieniu wewnętrznym.

• A - koszyk prowadzony na pierścieniu zewnętrznym,
• B - koszyk prowadzony na pierścieniu wewnętrznym,
• Brak oznaczenia - koszyk jest prowadzony na częściach tocznych.

Luz wewnętrzny - oznaczenia

Napięcie wstępne łożysk to generowanie siły mającej na celu obciążenie elementów tocznych na całym obciążeniu łożyska. To szczególnie ważny parametr w przypadku łożysk skośnych. Niedostateczne napięcie wstępne może prowadzić do wysunięcia pierścienia wewnętrznego z pierścienia zewnętrznego. Napięcie wstępne mogą oznaczać następujące symbole:

• EL - ekstra lekkie
• L, UL - lekkie
• M, UM - średnie
• H , UH- ciężkie
• CP - specjalne
• CA - luz specjalny, osiowy

Luz wewnętrzny to odległość o jaką może przemieścić się jeden pierścień łożyska względem drugiego. Początkowy luz wewnętrzny łożyska jest przeważnie niższy od roboczego luzu wewnętrznego. Dzieję się tak ze względu na ciepło wytwarzane przez łożyska podczas ich pracy oraz ciasnym montażem na wale lub w oprawie. System ISO uwzględnia pięć klas luzu dla wielu typów łożysk. Na takie oznaczenie składa się litera C oraz odpowiednia cyfra wskazująca stopień luzu. Tak zwany normalny luz wewnętrzny łożyska nie posiada oznaczenia.

• C1 - luz mniejszy niż C2
• C2 - luz mniejszy niż normalny
• brak oznaczenia - luz normalny
• C3 - luz większy niż normalny
• C4 - luz większy niż niż C3
• C5 - luz większy niż C4.

Na rynku występują również oznaczenia T41, VB, VA405 oraz W800. W ten sposób oznaczane są łożyska baryłkowe, które są przeznaczone do urządzeń wibracyjnych.

W przypadku jednorzędowych łożysk kulkowych oraz stożkowych luz wewnętrzny ustalany jest jedynie w momencie montażu drugiego łożyska. Montowane są one wtedy w układzie rozbieżnym lub zbieżnym. Wtedy jeden pierścień jest przemieszczany osiowo aż do momentu uzyskania określonego luzu.

Uszczelnienia - blaszka ochronna czy guma?

Dobór odpowiednich uszczelnień jest niezwykle ważny dla zapewnienia właściwych warunków pracy łożyska. Uszczelnieniem może być blaszka ochronna, czyli osłona wykonana z blachy stalowej. Lepszą ochronę przed zabrudzeniami oraz wilgocią zapewniają uszczelki gumowe. Jednak czasem ograniczają one maksymalną prędkość pracy łożyska. Oznaczenia uszczelnień przedstawiają się następująco.

• Z - blaszka ochronna
• 2Z lub ZZ - blaszki ochronne z obu stron łożyska
• ZN - blaszka ochronna oraz rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym po przeciwnej stronie niż blaszka
• ZNR - blaszka ochrona i rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym wraz z pierścieniem osadczym sprężynującym po przeciwnej stronie niż blaszka ochronna
• RS, RSR - uszczelka gumowa
• 2RS, 2RSR - uszczelki RS z obu stron łożyska
• V1V, 2RSD - uszczelki gumowe bezstykowe z obu stron łożyska.

Przykładowe oznaczenia łożysk

Czas przeanalizować przykładowe oznaczenie na przykładzie kilku łożysk.

• 6004 ZZ NR NSK - łożysko kulkowe, średnica otworu 20 mm, blaszka ochronna oraz rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym po przeciwnej stronie niż blaszka ochronna ZNR.
• RNU2206-E-XL-TVP2 - łożysko walcowe bez pierścienia wewnętrznego, posiadające koszyk z tworzywa.

Mamy nadzieję, że powyższy artykuł przybliżył Ci symbole używane do oznaczania łożysk tocznych. Zdajemy sobie sprawę, że to tylko wprowadzenie w ten temat. Dlatego w sprawie doboru odpowiednich łożysk może liczyć na fachową kadrę naszych ekspertów.

‍