Cichobieżność
Cichobieżność jest w większości przypadków parametrem niezauważalnym. Praca łożyska przeważnie nie powoduje większego hałasu od pracy maszyny. Istnieją jednak maszyny gdzie wymagana jest cicha praca łożyska. Do tych urządzeń można zaliczyć wszelakie urządzenia pomiarowe, sterujące, urządzenia do nagrywania dźwięków, wyposażenie szpitali czy urządzenia gospodarstwa domowego.
Za szum pracy łożyska odpowiadają głównie błędy w wykonaniu łożyska, stąd łożyska o zwiększonej klasie dokładności będą miały niższy poziom drgań od łożysk w wykonaniu normalnym. Często aby obniżyć poziom hałasu pracującego łożyska stosuje się koszyki masywne z mosiądzu. Na cichobieżność wpływa również jakość smarowania łożyska.
Trwałość
Trwałość inaczej zużycie łożysk tocznych oznacza liczbę cykli obciążenia odpowiadającą liczbie obrotów aż do utraty zdolności pracy łożyska. Jest to czas pracy łożyska wyrażony w milionach obrotów lub godzinach przy danej prędkości obrotowej, obliczany od chwili wystąpienia pierwszych oznak zmęczenia materiału.
Trwałość zależna jest od naturalnych procesów zużycia takich jak ścieranie czy zmęczenie materiału.
Jak wykazały badania zjawisko zmęczenia materiału przebiega w sposób nieregularny, stąd też przyjęto trwałość umowną, dla której przyjęto liczbę obrotów, jaką osiągnie bez objawów zmęczenia 90% badanych łożysk w określonych warunkach. Oznacza to, że 10% badanych łożysk może wykazać mniejszą trwałość, co jednak mieści się w dopuszczalnych granicach.
Trwałość umowną nazwaną trwałością nominalną i oznaczono symbolem ”L10”.
Trwałość nominalną można określić jako zależność nośności oraz obciążenia:
L=(C/P)p
gdzie:
L - trwałość nominalna L=L10
C - nośność dynamiczna
P - obciążenie
p - wykładnik potęgowy wynoszący dla łożysk kulkowych 3, łożysk wałeczkowych 10/3
Nośność
Wyróżnia się dwa rodzaje nośności:
Dynamiczną - oznaczenie”C”
Statyczną - oznaczenie ”Co”
Nośność dynamiczna ”C” wyrażana w jednostkach siły oznacza obciążenie łożyska pod względem wartości i kierunku, które może przynieść przy nominalnej trwałości równej 1 milion obrotów. Dla łożysk poprzecznych nośność ma kierunek ściśle promieniowy, a dla łożysk wzdłużnych ściśle osiowy.
Nośność statyczna ”Co” wyrażona w jednostkach siły oznacza obciążenie łożyska będącego w spoczynku lub obracającego się z niewielką prędkością obrotową n<10 obr/min.
Inaczej nośność statyczna oznacza dopuszczalne całkowite odkształcenie trwałe elementu, nie przekraczające 0,0001 wartości średnicy elementu tocznego.
Tarcie
Tarcie wyrażane jest jako suma tarcia toczenia, ślizgania oraz smarowania. Stąd na tarcie mają wpływ takie czynniki jak prędkość obrotowa łożyska, wielkość łożyska oraz właściwości środka smarnego. W przybliżeniu całkowity moment tarcia wynosi:
M=µ*P*d/2
gdzie:
M - moment tarcia łożyska(N*mm)
µ - współczynnik tarcia (umowny)
P - obciążenie łożyska (N)
d - średnica otworu łożyska (mm). Wartość współczynnika tarcia dla różnych łożysk podana jest w tabeli. Dla łożyska pracującego w normalnych warunkach pracy, przy stałym obciążeniu oraz przy doborze odpowiedniego środka smarnego współczynnik tarcia wynosi w przybliżeniu µ=0,5.
Do łożyskowań, gdzie potrzebne jest małe tarcie stosuje się najczęściej łożyska kulkowe zwykłe, walcowe, łożyska kulkowe wahliwe oraz łożyska kulkowe wzdłużne.
TYP ŁOŻYSKA | M | |
---|---|---|
poprzeczne | łożyska kulkowe zwykłe i kulkowe skośne jednorzędowe | 0,0015 |
łożyska kulkowe skośne jednorzędowe | 0,0015-0,002 | |
łożyska kulkowe skośne dwurzędowe | 0,0025 | |
łożyska kulkowe wahliwe | 0,001 | |
łożyska igiełkowe | 0,0025 | |
łożyska baryłkowe | 0,0018 | |
łożyska stożkowe jednorzędowe | 0,0018 | |
łożyska walcowe | 0,0011 | |
wzdłużne | łożyska kulkowe | 0,0013 |
łożyska igiełkowe | 0,005 | |
łożyska baryłkowe | 0,0018 | |
łożyska walcowe | 0,005 |
Luz wewnętrzny
Luz wewnętrzny jest to odległość przesunięcia dwóch pierścieni łożyska względem siebie z jednego skrajnego położenia w drugie. W zależności od kierunku przesunięcia położenia względem siebie dwóch pierścieni mamy do czynienia z luzem wewnętrznym osiowym (przesunięcie poprzeczne) oraz promieniowym (przesunięcie wzdłużne). Ostatecznie luz wewnętrzny będzie odpowiadał wartości uśrednionej luzów promieniowego i osiowego.
Należy pamiętać o tym, iż po zamontowaniu łożyska luz wewnętrzny ulega pewnej zmianie w stosunku do luzu łożyska bez zabudowy. Różnica ta tkwi w odkształceniach pierścieni po montażu oraz rozszerzalności cieplnej elementów łożyska. Luz po zamontowaniu łożyska ma więc wartość mniejszą i nosi nazwę luzu roboczego.
Większość łożysk tocznych produkowana jest z luzem wewnętrznym normalnym CN (oznaczenie to jest często pomijane w oznaczeniach łożysk), oznacza to występowanie luzu roboczego podczas pracy tych łożysk. Występują również łożyska posiadające luz mniejszy niż normalny (C1, C2) i łożyska posiadające luz większy niż normalny (C3, C4, C5).
Łożyska
Tel: (56) 697 20 00 w. 846, 873
E-mail: lozyska@ phumargo.pl